lak nak kaba (105mm) 2 lang gap

 

09 November 2012

kaw nga ai Myen Asayu Hpyen Dap Ts.K.HK (3) na hpyen hpung hte, KIA Ginjaw Shimlam hpyen hpung ni Man Mau mare htum pa kaw gasat poi byin ai lam chye lu ai.

Matut nna dai hpawt jaujau hkying 1:50am aten daram hta Gang Dau Yang kaw nga ai Myen Asuya Hpyen Myok Dap ni Nam San Yang mare hte Lamai Yang mare de lak nak kaba (105mm) 2 lang gap bun ai lam chye lu ai.

eedy

ျမန္မာကေန တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏိၵယကို တင္ပို႔ေနတဲ့ သစ္လုံးပမာဏက ကၽြန္မကိုေတာ္ေတာ္အံ့အားသင့္ေစပါတယ္

EIA မွသစ္ေတာဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ မစၥဖိတ္ဒုိဟာသီႏွင့္ေတြ႕ဆုံျခင္း 

 

ေအးျမေက်ာ္

ျမန္မာအစုိးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေၾကာင့္ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆုိ႕မႈမ်ား ေျဖေလွ်ာ့ၿပီးေနာက္ စီး
ပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ား ပြင့္လန္းလာေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားတြင္ ကမၻာေက်ာ္ေသာ ျမန္မာ့
ကၽြန္းသစ္အပါအ၀င္သစ္ေရာင္း၀ယ္ေရးမွာလည္း   က႑အျဖစ္ ပါ၀င္လာမည္ျဖစ္သည္။  ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မဟာစီးပြားေရးႏိုင္ငံႀကီး
ႏွစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယႏုိင္ငံၾကားတြင္ တည္ရွိၿပီး ျမန္မာ့သစ္လုံးမ်ား ေစ်းေပါေပါႏွင့္  တရားမ၀င္နည္းလမ္းမ်ားမွ
တင္ပုိ႕ေရာင္းခ်ေနျခင္းက ျမန္ မာႏုိင္ငံအတြက္ ႀကီးမားေသာ ဆုံး႐ႈံးမႈႀကီးျဖစ္ေၾကာင္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ   စုံစမ္းေထာက္လွမ္းေရး
ေအဂ်င္စီ  Environmental  Investigation Agency-EIA က ေျပာၾကားလုိက္သည္။
EIA  သည္  ကမၻာအႏွံ႔တြင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ မသမာမႈမ်ားကုိ စုံစမ္းေဖာ္ထုတ္ သည့္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး
ပြင့္လင္းလာေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မၾကာမီျဖစ္ တည္လာေတာ့မည့္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ သစ္ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈမ်ားတြင္ တရားမ၀င္သစ္ခုိး
ထုတ္မႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းႏုိင္သမွ် ေလ်ာ့နည္းေအာင္ ကူညီေပးရန္ ကနဦးအေနႏွင့္ျပည္တြင္းမွ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္
ေဆြးေႏြးရန္ ေရာက္ ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။    EIA ၏ စုံစမ္းေထာက္လွမ္းထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ သစ္လုံးမ်ားအပါအ၀င္
သစ္ ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ားကုိ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္အထိ ၇ ႏွစ္တာကာလအတြင္း မက္ထရစ္တန္ေပါင္း ၁၉ ဒသမ ၉ သန္းကုိ တင္
ပို႕ေရာင္းခ်ခဲ့ၿပီး ေရာင္းခ်ေငြအျဖစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ ဒသမ ၀၂ ဘီလီယံရရွိခဲ့သည္။ ထုိပမာဏမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ပ်မ္းမွ်၂ဒသမ၄
ကုဗမီတာတင္ပုိ႔ၿပီး ရရွိေငြမွာ  အေမရိကန္ေဒၚလာ ၆၂၇သန္းျဖစ္ သည္။
လန္ဒန္တြင္အေျခစုိက္ၿပီး တရားမ၀င္သစ္ခုိးထုတ္မႈမ်ား ပေပ်ာက္ေအာင္ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ၁၀ႏွစ္တာအေတြ႕အႀကံဳ ရွိေသာ  EIA
မွသစ္ေတာဆုိင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ မစၥဖိတ္ဒုိဟာသီႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဆုံကာ ေမးျမန္းထားသည္မ်ားကုိ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါသည္။
ပထမဆုံး    EIA    အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကုိ   ဘာေၾကာင့္  လာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကုိ ေျပာျပေပးပါလား။
    ကၽြန္မတုိ႕ကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး အလုပ္ေတြ အတူတူတြဲလုပ္ဖုိ႔
ဖိတ္ၾကားခံရလုိ႔ပါ။ ကၽြန္မတုိ႔ကလည္း ဒီမွာ တရားမ၀င္ သစ္ခုိးထုတ္မႈေတြ၊ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း တရားမ၀င္ေရာင္း၀ယ္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး
ကၽြန္မတုိ႔အ ဖြဲ႕အေနနဲ႔ဘာလုပ္ေပးႏုိင္မလဲဆုိတာ ေလ့လာခ်င္တာလည္း ပါပါတယ္။ မၾကာခင္မွာဘဲ ဥေရာပသမဂၢအေနန႔ဲ ျမန္မာႏုိင္ငံက
သစ္ေတြ၀ယ္ဖုိ႕ လက္ဦးမႈႈ ရယူ ေတာ့မွာပါ။ အဲဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္လည္း အရမ္းကုိ အသုံး ၀င္ပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔အေနနဲ႔ အ
လုပ္လုပ္မယ္ဆုိ ျမန္မာႏိုင္ငံအ ေၾကာင္း ေလ့လာဖုိ႕ အမ်ားႀကီးကုိ လုိပါေသးတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တရားမ၀င္ သစ္ေရာင္း၀ယ္ေရးမွာ
မဟာဗ်ဳဟာက်ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာသန္းနဲ႔ ခ်ီဆုံး႐ႈံးေနပါတယ္ ဘာ လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံက
သစ္လုံး ေတြကုိ ေစ်းေပါေပါနဲ႔ မသမာတဲ့ နည္းနဲ႔၀ယ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ကုန္ ေခ်ာလုပ္ျပန္ေရာင္းၿပီး သူတုိ႔ အ ျမတ္ထုတ္ၾကတယ္ေလ။ ဒါဟာ
မေကာင္းတဲ့ နည္းလမ္းဘဲလုိ႔ ကၽြန္မတုိ႔ျမင္တယ္။ ဒီဆယ္ႏွစ္ အေတာအတြင္း ကၽြန္မတုိ႔ ဘာေတြ သင္ယူခဲ့ရလဲဆုိေတာ့ ေဒသတြင္းမွာ
တရားမ၀င္ သစ္ခုိးထုတ္မႈေတြက မႈခင္းျဖစ္ရပ္ေတြကုိ ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ အဲဒါက ဥေရာပက အခ်ိဳ႕ေသာ ၀ယ္ယူသူေတြကုိ အက်ိဴးအျမတ္
ပုိရေစႏိုင္တဲ့အခ်က္ေပါ့ ။ ဒါေပမဲ့ လာမယ့္ႏွစ္ မတ္လမွာေတာ့ ဒီတရားမ၀င္ သစ္ခုိးထုတ္မႈေတြကုိ တားဆီးႏုိင္မယ့္ ဥပေဒတစ္ ရပ္ကုိ
ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ျပ႒ာန္းသြားဖုိ႔ ရွိတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒက ဥေရာပသမဂသစ္ ထုတ္လုပ္ေရးဥပေဒ    (European Union Timber
Regulation-EUTR) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ သူက ႏွစ္ပုိင္းရွိတယ္။ ပထမက ဥေရာပမွာသစ္ (သုိ႔မဟုတ္) သစ္အေခ်ာထည္ ပစၥည္းေတြ ၀ယ္ရင္
တရားမ၀င္ သစ္၀ယ္ယူမႈကုိ တားျမစ္ထားတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ ကေတာ့ ကၽြန္မတုိ႔ အင္တုိက္အား တုိက္ တြန္းအားေပးခဲ့တဲ့ သစ္ ၀ယ္ယူသူ
လုပ္ငန္းရွင္ေတြက သူတုိ႔၀ယ္တဲ့သစ္ေတြ ဘယ္ကခုတ္လွဲလာတာလဲ ဆုိတာကုိ ေျပာျပႏုိင္ရမယ္  ဆုိတာပါဘဲ ။ ဒါ ဘာလဲဆုိေတာ့ ကၽြန္မ ဥပမာ
ေပးေျပာရရင္အခု တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ျမန္မာက သစ္လုံးေတြကုိ ၀ယ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က အေခ်ာထည္
ပရိေဘာဂေတြလုပ္ၿပီးတ႐ုတ္ႏိုင္ငံတြင္းမွာ ေရာင္းသလုိမ်ိဳးေပါ့။ တကယ္လုိ႔ ဥပေဒထြက္လာရင္ ဥေရာပက သစ္၀ယ္မယ့္ သူေတြက ဒီသစ္ေတြ
ဘယ္ကရ လဲဆုိတာ ေမးေတာ့မယ္။ အဲဒီ ေတာ့   ဥပေဒအရ    ေျဖကုိေျဖရမယ္။ ဆုိေတာ့ ေမးခြန္းက အဲဒီ ဥပေဒက ျမန္မာျပည္မွာ အလုပ္
ျဖစ္မလား  ဆုိတာပါပဲ။   တစ္ကမၻာလုံးမွာ အေကာင္းဆုံးကၽြန္းသစ္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့ကၽြန္းသစ္ကုိ လူေတြက၀ယ္ၾကေတာ့မယ္။ အခုဆုိ  
ပိတ္ဆုိ႔အေရးယူမႈေတြ လည္း ဖယ္ရွားလုိက္ၿပီဆုိေတာ့ ျမန္မာက သစ္ေတာေတြမွာ ဖိအားေတြ ပုိမ်ားလာေတာ့မယ့္ သေဘာပါ။
ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဥေရာပက ျမန္မာႏုိင္ငံက ကၽြန္းသစ္ေတြကုိ အရမ္း   သေဘာက်ပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔    ျမန္မာျပည္တြင္းက
အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း (Civil Society)ေတြနဲ႔ တြဲၿပီး သစ္ေတာေတြ ေရရွည္တည္တံ့ေအာင္ ဘယ္လုိကာကြယ္မလဲဆုိတာ၊ ဘယ္လုိ
လက္တဲြအလုပ္လုပ္ႏုိင္ မလဲဆုိတာ နည္းလမ္းရွာရပါမယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ တရားမ၀င္သစ္ထုတ္လုပ္ေရးနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ ေနတဲ့
အက်င့္ပ်က္ခ်စားမႈေတြ  ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိတာေတြကုိ မီးေမာင္းထုိးျပဖုိ႕ လုိသလုိ အစုိး ရကုိလည္း ဒီ့ထက္ ပုိၿပီး ပြင့္ပြင့္
လင္းလင္း သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ   ထုတ္ျပန္ဖုိ႔  တြန္းအားေပးသင့္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း သစ္ေတာေတြကုိ ၀မ္းစာအတြက္
မီွခုိေနရသူေတြအတြက္လည္း မေမ့သင့္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ကၽြန္မ တုိ႔ ဘာလုပ္ႏုိင္မလဲဆုိတာ နည္းလမ္းရွာရမွာေပါ့ ။
အခုဆုိရင္ ျမန္မာအစုိးရက   ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ  လုပ္ခဲ့ၿပီ    အဲဒီအက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြလည္း ဖယ္
ရွားေပးခဲ့ၿပီးၿပီဆုိေတာ့ ဥေရာပနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံက သစ္ေတြကုိ ခုနကေျပာသြားသလုိ ၀ယ္ေတာ့မယ္
ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားေတာ့မယ္။ ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ လာေတာ့မယ့္  သစ္ေရာင္း၀ယ္မႈေတြအတြက္ အခုကစၿပီး  ဘာေတြ ျပင္
ဆင္ထားသင့္သလဲ။
      ဒါေၾကာင့္  ကၽြန္မတုိ႔အခု ဒီမွာရွိေနတာေပါ့။    ကၽြန္မတုိ႔ယုံၾကည္တဲ့  တစ္ခုတည္းေသာ အေျဖရွာႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းက ေတာ့
ေလးဦး ေလးဖလွယ္ပါ၀င္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ  လုပ္သြားဖုိ႕ လုိအပ္တယ္။ အစုိးရ၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၊ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းနဲ႔
စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြက ဒါကုိ မွီခုိေနရတယ္ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတုိ႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာက စားပြဲ၀ုိင္းတစ္ခုတည္းမွာ အားလုံးထုိင္ၿပီး
ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးၿပီးအၿမဲ အေျဖရွာၾကည့္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ အင္ဒုိနီးရွားမွာ သစ္တရားမ၀င္ ခုိးထုတ္မႈေတြ ေလ်ာ့ႏိုင္သမွ်
ေလ်ာ့ေအာင္ႀကိဳး စားတဲ့အခါ အရပ္ ဘက္လူ႕အဖြဲ႕ အစည္း   (Civil Society )    ေတြကုိ ၾကားခံအျဖစ္ တည္ေဆာက္ၿပီး အသုံးျပဳခဲ့တယ္။
ဒီၾကားခံေတြ ကေန အစုိးရအတြက္၊ သစ္ထုတ္လုပ္ေရး  လုပ္ငန္းေတြအတြက္  ျပႆနာေတြေျဖရွင္း ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားႀကီး ထြက္
ခဲ့တယ္။  ျငင္းခုံမႈေတြ၊ ေဆြးေႏြးမႈေတြကေန  ေနာက္ဆုံးနည္းလမ္းေတြ ထြက္လာတာပဲ။ အစုိးရဌာနတစ္ခုတည္း သစ္ခုိးထုတ္မႈေတြ၊ တရားမ၀င္
သစ္ေရာင္း ၀ယ္မႈေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ တားဆီး ဖုိ႕ဆုိတာ  လုံး၀မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ လက္ေတြ႕မွာ  ခ်က္ခ်င္း လုပ္ႏိုင္မယ့္
နည္းကေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႕ သစ္အလုံးလုိက္ တင္ပုိ႕ျခင္းကုိ ခ်က္ခ်င္းပိတ္ပင္ပစ္လုိက္ ဖုိ႔ပါပဲ ။ ဒါက ပထမဆုံးအေနနဲ႕ ႏုိင္ငံေရး
စိတ္ဓာတ္အင္အားကုိ ျပသလုိက္သလုိလည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ သစ္ေတာေတြကုိ အသက္႐ွဴခြင့္ေပးလုိက္တာ ပါဘဲ။  
ဒါက   ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဥေရာပက သစ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္တြန္းအားတစ္ခု ျဖစ္ေစမွာပါ။
EIA    အေနနဲ႕အင္ဒုိနီးရွား အပါအ၀င္ တရားမ၀င္သစ္ ထုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ စုံစမ္းေထာက္လွမ္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့
အရင္က ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး ေျပာခဲ့ေတာ့ အခုဒီကုိေရာက္ လာၿပီဆုိေတာ့ ဘာေတြဆက္လုပ္သြားဖုိ႔ ရွိပါသလဲ ။
ေရွ႕အစီအစဥ္ေတြက ဘာမ်ားျဖစ္မလဲ။
    ခ်က္ခ်င္းလုပ္လုိ႔ရတဲ့ အလုပ္ကေတာ့ လူေတြမ်ားမ်ားနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး သူတုိ႔အသံေတြ နားေထာင္တာပါပဲ။ ဒီမွာ အေျခအ ေနအခ်ိဳ႕က
နည္းနည္း႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတုိ႔အေနနဲ႔ဘယ္လုိအခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မလဲဆုိတာ ေမးခြန္းတစ္ခုပါ။
ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္မတုိ႔    EIA   အေနနဲ႕ အင္ဒုိနီး ရွားႏုိင္ငံမွာ  အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး သစ္ ခုိးထုတ္တာေတြကုိ
တားဆီးခဲ့ တာဟာ အရမ္းအားေကာင္းခဲ့ တယ္။ အဲဒီအေတြ႕အႀကံဳေတြ ေအာင္ျမင္တာေတြကုိ ဒီမွာ ျပန္ အသုံးခ်လုိ႔ ရႏုိင္ပါတယ္။ အေရး ႀကီးတဲ့
အခ်က္ကေတာ့ အင္ဒုိနီး ရွားမွာတုန္းက ေဒသခံအရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ အီးယူ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ပူးေပါင္းၿပီး
တစ္စုိက္မတ္မတ္ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြလုပ္ခဲ့တယ္ ဆုိတာပါဘဲ။ ကၽြန္မတုိ႔ ဥေရာပသမဂက မၾကာမီထြက္လာေတာ့မယ့္ ဥပေဒသစ္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔
အရမ္းကုိ    စိတ္အားထက္သန္ေနပါတယ္။
     ဒါက ကၽြန္မတုိ႔ အလုပ္ရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းလည္း ျဖစ္ေန တယ္ေလ။ ကၽြန္မတုိ႔ အရမ္းကုိ စိတ္လႈႈပ္ရွားမိတယ္။ ဘာေၾကာင့္
လဲဆုိေတာ့ ဒီလုိ သစ္ထုတ္လုပ္ တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပထမဆုံး ဥပေဒျဖစ္လာမွာမုိ႔ပါ။ ဒီဥပေဒ ထြက္လာတာနဲ႔ ဒီသစ္လုံးေတြ ဘယ္က
ခုတ္လာလဲဆုိတာကုိ စုံ စမ္းေထာက္လွမ္းႏိုင္မယ့္ စြမ္း အားေတြရလာမွာေလ။ ဒါကုိ ကၽြန္မတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ႏုိင္ မလား ဆုိတာကေတာ့
ကၽြန္မတုိ႔ မသိပါဘူး။ ကၽြန္မတုိ႔ ဒီက အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ဘယ္ေလာက္လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မလဲဆုိတာက ေမးခြန္းတစ္ခု ျဖစ္ေနပါ
တယ္။
 အင္ဒုိနီးရွားမွာ ေတြ႕ႀကံဳခဲ့တဲ့ အေတြ႕အႀကံဳေတြထဲကေန ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ေတြ႕ ျပန္အသုံးခ်ႏုိင္မယ့္အခ်က္မ်ား ရွိႏုိင္မလား။
    (အင္ဒုိနီးရွားႏိုင္ငံမွ တရားမ၀င္ သစ္ေတာအေရးတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ မစၥမာဒီမီနန္ဆာရီက ၀င္ေရာက္ေျဖဆုိသည္)
    ကၽြန္မအထင္ေတာ့ အစုိးရ Stakeholder Process  ကုိ စလုပ္တဲ့အထိ မေစာင့္ေနဘဲ အရပ္ဘက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ အ
ေနနဲ႔ ကုိယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ စတင္ၿပီး တရားမ၀င္ သစ္ထုတ္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းေတြက ဘယ္လုိ ရွိတယ္ဆုိတာ နားလည္သေဘာ ေပါက္ထားဖုိ႔
လုိပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ ဘယ္လုိအေျခအေနရွိလဲ မသိပါဘူး။ အင္ဒုိနီးရွားမွာေတာ့ မီဒီယာေတြနဲ႕ အရပ္ဘက္လူ႕ အဖဲြ႕အစည္းေတြလက္တြဲၿပီး
တရားမ၀င္ သစ္ခုိးထုတ္မႈေတြကုိ စုံစမ္းေထာက္လွမ္းၿပီး ေဖာ္ထုတ္ေရးသားႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဒီလုိနည္းေတြနဲ႔ စခဲ့ၾကတယ္။
  
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာ သစ္ေတာဖုံး ဧရိယာမ်ားတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ အပါအ၀င္ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သစ္ေတာေတြက အရမ္း
ျမန္တဲ့ႏႈန္းနဲ႔ ခုတ္လွဲခံေနရတယ္လုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမား အမ်ားစုက ေျပာေနၾကပါတယ္။ ခုတ္လွဲေနတာေတြရဲ႕ ရာခုိင္ႏႈန္း
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း တရားမ၀င္ဘူးလုိ႔ ေျပာတာရွိပါတယ္။ ဒါေတြရပ္သြားဖုိ႔ အေကာင္းဆုံးနည္းက ဘာျဖစ္မလဲ ။
    အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္က ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္နယ္၊ တုိင္းေဒသတုိင္းမွာ ႀကံဳေနရတဲ႕ စိန္ေခၚမႈက လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူမႈေတြ၊
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိ တာေတြနဲ႕ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေတြလုိ႔ ကၽြန္မျမင္ပါတယ္။ အစုိးရကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သစ္ေတာ ဖုံးလႊမ္းတဲ့
ဧရိယာဟာႏုိင္ငံရဲ႕ ၄၅ ရာခုိင္ႏႈန္း က်န္တယ္လုိ႔ ေျပာပါ တယ္။ အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက အဲ ဒီထက္ နည္းမယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔
မသိပါဘူး ။ တကယ့္ သစ္ေတာေတြထဲမွာ ဘယ္လုိျဖစ္ေနတယ္ ဒီသစ္ခုတ္ လွဲမႈေတြနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈေတြ ဘယ္လုိဆက္ဆက္ေနလဲ
ဆုိတာ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ သစ္ေတာေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရင္ ေနာက္မွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြ
ေရာက္လာမွာပါပဲ။ သစ္ထုတ္လုပ္ေရးဟာ သစ္ေတာကုိ မွီခုိေနရတံအားနည္းသူေတြကုိ အဓိက ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ ဒီလုိ ကိစၥေတြကုိ
မ႐ႈပ္ေထြးေစခ်င္ပါ ဘူး။ ကၽြန္မတုိ႔တစ္ေတြ ရန္ကုန္ က အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕စည္းက လူေတြနဲ႕ စကားေျပာေန႐ုံနဲ႔ မၿပီးပါဘူး။ ရွမ္းျပည္နယ္၊
ကခ်င္ျပည္နယ္က တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ပါ ၾကားခံအဖြဲ႕အစည္းဆုိတာမ်ိဳးက လုိကုိလုိပါတယ္။ ၾကားခံ တည္ေဆာက္ၿပီးတဲ့ အခါမွာေတာ့ ဦး
စားေပးကိစၥေတြ စိန္ေခၚမႈေတြကုိရင္ဆုိင္ရမွာျဖစ္သလုိ ဒီတရားမ၀င္ သစ္ခုိးထုတ္တဲ့ကိစၥဟာ သစ္ပင္ေတြခုတ္လွဲတာ တစ္ခုတည္း
မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ထီးတစ္လက္လုိ အကုိင္းအျဖာျဖာထြက္ေနတဲ့အေရးကိစၥမ်ိဳးပါ။ စိန္ေခၚမႈေတြအမ်ားႀကီးပါ။ ကၽြန္မတုိ႔ ခံစားမိ
တာေတာ့ သစ္ေတာထဲမွာ ေနထုိင္တဲ့သူေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြေပါင္းၿပီး အတူတကြအေျဖေတြစဥ္းစားဖုိ႔ပါပဲ။ ကၽြန္မ
တုိ႔မွာ အခ်ိန္သိပ္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ သစ္ပင္ေတြဟာ အရမ္းကုိ ျမန္တဲ့အရွိန္အဟုန္နဲ႕ ေပ်ာက္ကြယ္ေနၿပီ။ အခုဆုိ ဒီ
မွာမုိးကုန္သြားေတာ့ သစ္ခုတ္တဲ့ရာသီစၿပီေလ။ ဒီအခ်ိန္က အရမ္းကုိ စိတ္၀င္စားစရာပါ။ အားလုံးခ်ဳပ္ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာ့
ေစာေစာကေျပာခဲ့သလုိ ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ သစ္အလုံးလုိက္တင္ပုိ႔မႈကုိ ရပ္တန္႔ပစ္လုိက္ဖုိ႕ပါပဲ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တရားမ၀င္သစ္ခုိးထုတ္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရမစၥဖိတ္ဒုိဟာတီကုိ အံ့အားသင့္ေစခဲ့
တဲ့ အရာတစ္ခုခုမ်ား ရွိလား။
    ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္းကေန တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏိၵယကုိ တင္္ပုိ႔ေနတဲ့ သစ္လုံးေတြရဲ႕ပမာဏက ကၽြန္မကုိ ေတာ္ေတာ္အံ့ အား
သင့္ေစပါတယ္။ ။ ေနာက္တစ္ခုက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိျခင္းက အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကုိ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အဓိကအခ်က္ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ
တရားမ၀င္ သစ္ ခုိးထုတ္မႈေတြကုိ ေလ့လာရင္း ကၽြန္မတုိ႔ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။
  ျမန္မာဟာ မွားယြင္းတဲ႕ သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းေတြကုိ မွားယြင္းတဲ့ ေစ်းကြက္ကုိ တင္ပုိ႔ေနတယ္ဆုိၿပီး မစၥဖိတ္ဒုိဟာတီက ေျပာခဲ့တယ္ေနာ္။
အဲဒါက တိတိက်က်ေျပာရရင္ ဘာကုိဆုိလုိတာပါလဲ။
    အေျခခံအားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ဒီမွာ သစ္လုံးေတြဟာ ေပ်ာက္ ကြယ္သြားေနပါတယ္။ ဥပမာ အားျဖင့္ ေျပာရရင္ သစ္လုံးေတြ ကုိ
အေခ်ာထည္ပစၥည္းေတြ ျပဳလုပ္ဖုိ႕ အားေပးမႈေတြ မ်ားမ်ားစားစား မရွိဘူး။ တကယ္လုိ႕ သစ္လုံးကုိ ေရာင္းမယ္ဆုိရင္ အခြန္သက္သာမယ္။
တကယ္လုိ႕ ပရိေဘာဂေတြ လုပ္မယ္ဆုိရင္ အခြန္ပုိေဆာင္ရၿပီ။  စီးပြားေရးသမားတစ္ေယာက္က သူ႔အေနနဲ႔ဆုိရင္ သစ္လုံးပဲ၀ယ္မွာေပါ့။ ၿပီးရင္
ပရိေဘာဂ လုပ္မယ္။ ၿပီးရင္ အ ျမတ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ေရာင္းမယ္။ ဒါက သစ္လုံးေစ်းကြက္ကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိကအခ်က္ေပါ့။ အဲဒီ အျမတ္ ေငြေတြဟာ
ျမန္မာႏုိင္ငံထဲကုိ ျပန္လာတာပဲ ျဖစ္သင့္တယ္။ အျခားႏိုင္ငံ အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ မျဖစ္သင့္ဘူးေလ။ ကၽြန္မ ဆုိလုိတာ အဲဒါပါ။
မစၥဖိတ္ဒုိဟာသီတုိ႔ ေျပာသြားတဲ့ သစ္ေတာဥပေဒစုိးမုိးေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈဆုိင္ရာ    (Forest Law EnforcementGovernance and
Trade-FLEGT)     ဆုိတာကုိ ဘယ္လုိ အတုိဆုံးနဲ႔ အလြယ္ဆုံး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ႏုိင္မလဲ။ အဲဒါဘာေၾကာင့္ အေရးႀကီးတာလဲ။
    တစ္ေၾကာင္းတည္း ေျပာရမယ္ဆုိရင္    FLEGT    ဆုိတာ သစ္ ေတာက႑ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ဆုိရင္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္တဲ့ ကိရိ
ယာတစ္ခုလုိ႔ ေျပာရမယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက သစ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ၊ တရားမ၀င္သစ္ထုတ္လုပ္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထပ္ေလာင္း ေျပာခ်င္တာမ်ား ရွိပါေသးလား။
    အခုဆုိ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းၿပီ။ ကုန္သြယ္မႈေတြဟာ အ ေႏွးနဲ႔အျမန္ ေရာက္လာေတာ့မယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီမွာ(ျမန္မာႏိုင္ငံ) မွာ
တကယ္ကုိပဲ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ အရာထင္ခဲ့ပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့့ သစ္ေတာေတြထဲမွာေတာ့ ဘာမွ မေျပာင္းလဲေသးပါဘူး။ ကၽြန္မတုိ႔
ခံစားမိတာက ဒါဟာ တကယ့္ကုိ ႀကီးမားလွတဲ့ စိန္ေခၚမႈႀကီးတစ္ရပ္ပါ။
ကၽြန္မတုိ႔“ျမန္မာႏိုင္ငံက သစ္ေတြမ၀ယ္ဖုိ႔ သပိတ္ေမွာက္မလား။ျမန္မာကသစ္ေတြ မ၀ယ္ဖုိ႔ ေျပာမလား”။
    ႏုိး..ကၽြန္မတုိ႔ အဲလုိလုပ္လုိ႕မရပါဘူး။ ကၽြန္မတု႔ိ လုပ္ႏုိင္တာက ေရွ႕ႏွစ္မတ္လဆုိရင္ ဥေရာပမွာ ဥပေဒျပ႒ာန္းေတာ့မယ္။ တုိက္
႐ုိက္ကုန္သြယ္မႈေတြရွိလာရင္ သစ္ေတြဘယ္က ခုတ္သလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းေတြကုိ ေျဖရေတာ့မယ္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြအေနနဲ႔သစ္ထုတ္လုပ္ငန္းအေပၚဘယ္လုိျမင္လဲဆုိတာကုိ သိခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ သစ္ေတာေတြျဖစ္လာဖုိ႔
အေျဖေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

Myen Asuya Hpyen ni lak nak kaba hte, mare kahtawng de gap bun

.

Written by EEDY

2012 October, 27 ya shana maga daw hkying 6:05pm aten daram hta, Gang Dau Yang kaw Dap jung nga ai, Myen

Asuya Hpyen Dap Hk.M.Y (384) dap ni Ja Hta mare maga de, Lak nak kaba 120mm (5) lang gap bun nna N Pawn mare maga de (9) lang gap bun, Nam San Yang mare de 105mm (1) lang gap bun ai lam chye lu ai.

Matut nna 28 ya jahpawt hkying 6:00am aten, Gang Dau Yang kaw Dap jung nga ai, Myen Asuya Hpyen Dap ni, Mali Yang mare maga de 105mm (1) lang gap bun Ja Hta mare maga 120mm (2) lang 81mm (1) lang gap bun ai lam chye lu ai. Ya na zawn Myen Asuya Hpyen  ni gaw mare kahtawng de shara n lata ai  sinat laknak kaba ni hte gap bun nga ai lam hpe mung, matut na chye lu ai

Masat (4) Dap Ba ginra hte, Masat (5) Dap Ba ginra ni hta gasat poi byin.

Written by EEDY

2012 October,25 ya shani hkying 12:35am ten Masat (5) Dap Ba Daju n pu Dap Dung (19) na hpyen hpung hte, Myen Asuya hpyen Dap Hk.M.Y. (601) na hpyen hpung ni Pan Tsun maga lak nak kaba hte gap hkat ai lam chye lu ai.Matut nna shana de hkying 1:30pm ten hta Dap Nawng

ginra, na KIA Mung shawa hpyen hpung hte Myen Asuya hpyen dap Hk.M.Y (390) na hpyen hpung hte bawm majan hte gasat poi byin ai lam chye lu ai.

Matut nna 26 ya shani Masat (4) Dap Ba Daju n pu Dap Dung (9) ginra, Dima makau Maw Hkam pa kaw KIA Dap Dung (9) na hpyen hpung hte,
Myen Asuya hpye dap Hk.L.Y (136) na hpyen hpung ni gasat poi byin ai lam chye lu ai.

KIA Masat (4) Dap Ba Daju npu Dap Dung ni hta gasat poi byin

Written by Yung Zaw

KIA Masat (4) Dap Ba Daju ginra, Lahta Sammung Lashio mare kaba kawn Ga Leng mare de lung wa ai lam lapran na
Mung Yin mare hte Mansan Awn mare makau kaw, 2012 October, 12 ya jahpawt hkying 9:25am ten hta, Dap mying n chye ai Tai Hpyen hpung langai, hpyen n-gun (150) daram hte KIA Dap Dung (8) na hpyen hpung ni gasat poi byin ai lam chye lu ai. Ndai gasat poi hta lahkawng maga na si, hkala ai lam nchye lu shi ai.

Matut na hkying jahpawt 10:00am ten hta mung KIA Dap Dung (2) ginra, Ta Mu Nye mare hte Pyin Lung mare kaw du nga ai Hk.L.Y (290) dap ngu maram lu ai hpyen hpung hte KIA Dap Dung (2) na hpyen hpung ni gasat poi byin ai hta tai maga na marai (5) si nna (2) hkala ai lam chye lu ai.

Matut nna Shana daw hkying 1:00pm ten hta mung, Mung Ji mare kawn lung wa ai Dap mying nchye ai Tai Hpyen hpung langai hte KIA Dap Dung (2) na hpyen hpung ni Man Sa mare makau kaw bawm majan hte hkap shingla gasat ai hta tai maga na marai (3) si ai lam matut chye lu ai.

eedy 

KIA hpyen la ni hte Tai hpyen ni gasat poi byin

Written by naw-ja

2012 October,16 ya shana hkying 9:00pm ten  kawn 17 ya jahpawt 7:00am ten laman, Hkang Kai bum kaw nga ai Tai hpyen
Hk.L.Y (142) dap ni Masat (5) Dap Ba Daju npu Dap Dung (24) ginra Mansai mare de laknak kaba 120mm (6) lang gap bun ai hta mare makau kaw hkrat nna, mung mare masha ni a dum su (11) daram hkra hkala mat ai lam na chye lu ga ai.Ndai laman hta Tai hpyen ni hpyen n-gun jat bang wa ai sha n-ga laknak kaba ni hte mung aten ntam gap wa ai lam ni nga ai.


Ning htoi (17) ya jahpawt 2:00am ten hta mung, Daw hpum yang ning htawn Mansai mare kaw,Tai hpyen Hk.L.Y (320) dap ni hte Dung (24) na KIA hpyen la ni gasat poi byin ai lam chye lu ai.matut nna jahpawt 9:00am ten Nam San Yang mare mahkrai pawt kaw nga ai Tai hpyen Hk.M.Y (381) dap hte KIA hpyen la ni gasat poi byin nna dai gasat poi hta Tai hpyen maga na (1) si ai lam chye lu ai.

KIA hpyen hpung hte Tai hpyen ni gasat poi byin.

Written by naw-ja

2012 October,19 ya hkying 10:00am-12:00am ten laman, Dap Dung (30) ni nga ai Sai law mare makau Kawng Ra "Post" de Man Win mare kaw nga aiTai hpyen ni, Pyi Li Yang kaw nna laknak kaba hte gap bun ai  lam na chye lu ai.ndai zawn laknak kaba hte gap bun ai rai tim karai kasang a chye ju hte hkra hkala ai lam nnga ai hpe  na lu ai.

Matut nna shani ka-ang hkying 12:00am ten, Na Hpaw kaw Dap jung nga  ai Tai hpyen Hk.L.Y (105) dap hte Dap Nawng Daju ginra na KIA hpyen hpung ni gasat poi byin ai hta Tai hpyen maga na (1) si ai lam na chye lu ai. ndai laman hta Tai hpyen ni KIO Ginjaw shara de hpyen n-gun jat bang ai lam na chye lu ai.